Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo là quá trình tạo ra các sản phẩm, dịch vụ hoặc mô hình kinh doanh mới nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường và tạo ra giá trị mới. Điều này không chỉ bao gồm việc phát triển các công nghệ mới mà còn bao gồm việc áp dụng các phương pháp tiếp cận sáng tạo để giải quyết các vấn đề hiện có. Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thường liên quan đến việc chấp nhận rủi ro cao và yêu cầu sự linh hoạt, sáng tạo từ các doanh nhân. Hỗ trợ  yêu cầu đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp đó chính là hoạt động chuyển đổi số. Chuyển đổi số là quá trình sử dụng công nghệ số để thay đổi cách thức hoạt động của doanh nghiệp, từ đó tạo ra các cơ hội mới và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Quá trình này bao gồm việc áp dụng các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT), và blockchain vào các hoạt động kinh doanh hàng ngày.

Trong bối cảnh hiện nay, chuyển đổi số đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các doanh nghiệp tồn tại và phát triển. Chuyển đổi số đã tạo ra nhiều cơ hội mới cho các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Nó không chỉ giúp cải thiện hiệu suất và giảm chi phí mà còn mở ra các cơ hội mới cho sự sáng tạo và đổi mới. Chuyển đổi số cũng giúp các doanh nghiệp tiếp cận thị trường toàn cầu dễ dàng hơn và đáp ứng nhanh chóng các thay đổi của thị trường. Đồng thời, chuyển đổi số cũng đặt ra nhiều thách thức, bao gồm việc tiếp cận vốn, thiếu hụt nhân lực chất lượng cao, và cạnh tranh khốc liệt từ các đối thủ lớn.

Có thể kể đến một vài lợi ích cụ thể của việc chuyển đổi số trong mô hình kinh doanh:

- Tăng tương tác với khách hàng: Nắm bắt thông tin và nhu cầu về khách hàng, tăng trải nghiệm khách hàng.

- Tăng hiệu suất công việc: Đẩy nhanh quá trình xử lý công việc, tăng hiệu quả và chất lượng công việc

- Thúc đẩy doanh thu: Tạo động lực để thúc đẩy doanh thu vượt bậc nhờ ứng dụng công nghệ vào kinh doanh, mở ra các kênh bán hàng mới,

- Dễ dàng quản lý tập : Tối đa tiềm năng các nguồn lực, kết nối các bộ phận liên quan. Quản lý dễ dàng đánh giá nhân viên.

- Nâng cao khả năng cạnh tranh : Tạo dựng tương tác nhanh chóng với khách hàng. Cá nhân hóa trải nghiệm người dùng và nâng cao chất lượng phục vụ.

- Tiết kiệm chi phí: Tự động hóa quy trình, tiết kiệm thời gian, tối ưu nhân lực và giảm chi phí vận hành.

Một vài ví dụ về đổi mới mô hình kinh doanh trong các ngành khác nhau như:

• Netflix (Chuyển đổi phân phối giải trí): Netflix đã cách mạng hóa ngành giải trí gia đình bằng cách giới thiệu mô hình dựa trên đăng ký để phát trực tuyến phim và chương trình truyền hình. Thay vì cho thuê DVD truyền thống, Tận dụng đổi mới công nghệ , họ đã chuyển sang nền tảng kỹ thuật số cho phép người dùng truy cập nội dung theo yêu cầu với phí đăng ký hàng tháng.

• Uber/ Grab (Phá vỡ dịch vụ vận tải): Uber/Grab đã phá vỡ ngành vận tải bằng cách giới thiệu nền tảng chia sẻ chuyến đi ngang hàng. Họ đã tạo ra một mô hình kinh doanh kết nối người lái và người lái xe thông qua một ứng dụng di động, cung cấp các dịch vụ vận chuyển thuận tiện, giá cả phải chăng và linh hoạt.

• Spotify (Chuyển đổi ngành công nghiệp âm nhạc bằng tính năng phát trực tuyến): Spotify đã thay đổi ngành công nghiệp âm nhạc bằng dịch vụ phát trực tuyến cung cấp quyền truy cập vào thư viện âm nhạc khổng lồ. Họ đã giới thiệu một mô hình freemium, cung cấp cả tùy chọn đăng ký miễn phí và trả phí, đồng thời trả thù lao cho các nghệ sĩ dựa trên lượt phát trực tuyến.

• Amazon (Hệ sinh thái thương mại điện tử): Amazon đã chuyển đổi thương mại điện tử bằng cách tạo ra một thị trường trực tuyến toàn diện cung cấp nhiều loại sản phẩm, giá cả cạnh tranh và giao hàng nhanh. Họ cũng giới thiệu tư cách thành viên Prime, cung cấp các lợi ích bổ sung như giao hàng miễn phí và quyền truy cập vào các dịch vụ phát trực tuyến.

• Google (Kiếm tiền từ tìm kiếm và quảng cáo): Sự đổi mới mô hình kinh doanh của Google nằm ở công cụ tìm kiếm và nền tảng quảng cáo. Họ cung cấp quyền truy cập miễn phí vào công cụ tìm kiếm của mình đồng thời tạo doanh thu thông qua quảng cáo được nhắm mục tiêu dựa trên dữ liệu người dùng và truy vấn tìm kiếm.

Các xu hướng, thách thức và cơ hội mà các doanh nghiệp khởi nghiệp đang đối mặt trong bối cảnh chuyển đổi số

1. Xu hướng

- Công nghệ xanh và bền vững: các doanh nghiệp khởi nghiệp đang tập trung vào việc phát triển các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường. Xu hướng này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng về sản phẩm bền vững.

- Công nghệ y tế: sử dụng công nghệ để cải thiện chăm sóc sức khỏe và phát triển các giải pháp y tế mới. Các startup trong lĩnh vực này đang tận dụng AI, IoT và Big data để cung cấp các dịch vụ y tế tiên tiến và cá nhân hóa.

- Giáo dục trực tuyến: Phát triển các nền tảng học tập trực tuyến và các công cụ hỗ trợ giáo dục. Xu hướng này đã tăng mạnh trong bối cảnh đại dịch Covid 19 và tiếp tục phát triển nhu cầu học tập từ xa.

- Công nghệ tài chính (Fintech): Các startup trong lĩnh vực fintech đang phát triển các giải pháp thanh toán, quản lý tài chính và đầu tư trực tuyến. Công nghệ blockchain và AI đang được áp dụng rộng rãi để cải thiện tính bảo mật và hiệu quả của các dịch vụ tài chính.

2. Thách thức

- Tiếp cận vốn: Một trong những thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp khởi nghiệp đối mặt là việc huy động vốn. Các nhà đầu tư thường yêu cầu các startup phải chứng minh được tiềm năng tăng trưởng và khả năng sinh lời trước khi đầu tư.
- Nhân lực: Thiếu hụt nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực công nghệ là một thách thức lớn.Các doanh nghiệp khởi nghiệp cần phải cạnh tranh với các công ty lớn để thu hút và giữ chân nhân tài.Bên cạnh đó, tâm lý ngại tiếp cận công nghệ cũng là một rào cản trong quá trình chuey63n đi63i số của doanh nghiệp.

- Cạnh tranh: Cạnh tranh khốc liệt từ các đối thủ lớn và các doanh nghiệp khởi nghiệp khác. Để tồn tại và phát triển, các startup cần phải liên tục đổi mới và cải tiến sản phẩm, dịch vụ của mình.

- Quy định pháp lý : Các quy định pháp lý và chính sách của chính phủ có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các doanh nghiệp khởi nghiệp. Việc tuân thủ các quy định này đôi khi có thể gây ra khó khăn và tốn nhiều thời gian cho các startup.

3. Cơ hội

- Chuyển đổi số mở ra cơ hội tiếp cận thị trường toàn cầu cho các doanh nghiệp khởi nghiệp. Các công nghệ số giúp các startup dễ dàng mở rộng quy mô và tiếp cận khách hàng trên toàn thế giới.

- Sự phát triển của các công nghệ tiên tiến như AI, blockchain, IoT và dữ liệu lớn mang lại nhiều cơ hội mới cho các doanh nghiệp khởi nghiệp. Các công nghệ này không chỉ giúp cải thiện hiệu suất mà còn mở ra các mô hình kinh doanh mới.

- Nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng về các sản phẩm và dịch vụ số tạo ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp khởi nghiệp. Các startup có thể tận dụng xu hướng này để phát triển các sản phẩm, dịch vụ đáp ứng nhu cầu của thị trường.

- Chính phủ, bộ, ngành, địa phương và tổ chức quốc tế  và trong nước đang triển khai các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp, bao gồm cung cấp vốn, đào tạo và tư vấn. Điều này giúp các doanh nghiệp khởi nghiệp có thêm nguồn lực để phát triển.

- Một số chương trình hỗ trợ Khởi nghiệp ĐMST: Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025” (Đề án 844), Quyết định số 645/QĐ-TTg phê duyệt Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021-2025; Quyết định số 749/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Nhìn chung, chuyển đổi số mang lại nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp khởi nghiệp. Dưới đây là một số khuyến nghị để tận dụng tối đa những cơ hội này:

Thứ nhất, cần xây dựng chiến lược chuyển đổi số rõ ràng. Doanh nghiệp cần xác định mục tiêu cụ thể và lộ trình thực hiện chuyển đổi số. Điều này bao gồm việc đánh giá hiện trạng, xác định các công nghệ cần thiết và lập kế hoạch triển khai từng bước..

Thứ hai, Đầu tư vào công nghệ và hạ tầng số. Đảm bảo rằng doanh nghiệp có đủ nguồn lực để đầu tư vào các công nghệ mới như điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, và Internet vạn vật (IoT). Hạ tầng số mạnh mẽ sẽ giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn và đáp ứng nhanh chóng các thay đổi của thị trường.

Thứ ba, Phát triển kỹ năng số cho nhân viên. Đào tạo và nâng cao kỹ năng số cho nhân viên là yếu tố quan trọng. Doanh nghiệp cần tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo và chương trình học tập liên tục để nhân viên có thể sử dụng thành thạo các công cụ và công nghệ mới.

Thứ tư, Tận dụng dữ liệu để ra quyết định. Sử dụng dữ liệu để phân tích và đưa ra các quyết định kinh doanh chính xác hơn. Việc này bao gồm thu thập, lưu trữ và phân tích dữ liệu khách hàng, thị trường và hoạt động nội bộ.

Thứ năm, triển khai hợp tác và kết nối. Tìm kiếm cơ hội hợp tác với các doanh nghiệp khác, các tổ chức nghiên cứu và các cơ quan chính phủ để tận dụng nguồn lực và kinh nghiệm. Hợp tác có thể giúp doanh nghiệp tiếp cận các công nghệ mới và mở rộng mạng lưới kinh doanh.

Thứ sáu, Đổi mới sáng tạo liên tục. Khuyến khích văn hóa đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp. Điều này bao gồm việc thử nghiệm các ý tưởng mới, cải tiến quy trình và sản phẩm, và luôn tìm kiếm cách thức mới để cải thiện hiệu quả kinh doanh.

Cuối cùng, Chú trọng đến trải nghiệm khách hàng. Sử dụng công nghệ để cải thiện trải nghiệm khách hàng, từ việc cá nhân hóa dịch vụ đến việc cung cấp hỗ trợ khách hàng nhanh chóng và hiệu quả./.

Mai Nga