Truy xuất nguồn gốc đang trở thành công cụ then chốt giúp bảo vệ người tiêu dùng, giữ gìn uy tín doanh nghiệp và tăng hiệu lực quản lý nhà nước trước vấn nạn hàng giả, hàng nhái.

Từ thực phẩm, dược phẩm đến hàng tiêu dùng, tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng ngày càng phổ biến, tinh vi và có tổ chức. Không chỉ sao chép mẫu mã, đối tượng gian lận còn làm giả cả dữ liệu và mã truy xuất. Theo các chuyên gia, các phương pháp chống hàng giả truyền thống như tem chống giả, mã vạch hay mã QR đơn lẻ đã không còn đủ sức ngăn chặn thủ đoạn ngày càng tinh xảo.

Trước vấn nạn hàng giả tinh vi cần áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc hiện đại. Ảnh minh họa

Ông Phạm Văn Thọ – Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Công nghệ chống giả Việt Nam (ACTIV) – nhấn mạnh: “Việc ứng dụng công nghệ số vào truy xuất nguồn gốc sản phẩm không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp mà còn giúp hàng hóa đáp ứng các tiêu chuẩn của thị trường xuất khẩu.”

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đã chứng kiến hệ lụy từ hàng giả. Ông Nguyễn Mạnh Thắng – Giám đốc chi nhánh miền Bắc, Công ty Yến Sào Khánh Hòa cho biết, lực lượng chức năng đã phát hiện nhiều sản phẩm yến bị làm giả dưới danh nghĩa thương hiệu Yến Sào Khánh Hòa. Những sản phẩm này dán mã QR nhưng không truy xuất được, thậm chí thể hiện địa chỉ sản xuất “ma”, hoặc quảng cáo sai sự thật: “ghi 70% yến nhưng thực chất chưa đến 0,01%.”

Trong khi đó, hệ thống phân phối hiện đại như MM Mega Market đang chủ động ứng dụng giải pháp truy xuất để bảo vệ cả người tiêu dùng và uy tín chuỗi cung ứng. Bà Trần Kim Nga – Giám đốc đối ngoại MM Mega Market Việt Nam cho biết: “Sản phẩm thương hiệu We are fresh của hệ thống đều có mã QR để người tiêu dùng dễ dàng biết rõ thông tin từ nông trại đến bàn ăn.”

Về phía nhà nước, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (năm 2023) đã quy định rõ trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc cung cấp thông tin trung thực, minh bạch, kể cả khi thông tin được cung cấp bởi bên thứ ba. Song song, Bộ Công Thương cũng đang đẩy mạnh hoàn thiện hạ tầng pháp lý và công nghệ cho hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Chuyên gia Trung tâm Mã số Mã vạch Quốc gia (Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia) thông tin thêm: các nền tảng như NBC-Trace hay Verify đang được phát triển để hỗ trợ doanh nghiệp xác thực thông tin và liên kết với hệ thống truy xuất quốc gia. Trung tâm cũng đang tư vấn cho hơn 10 nhà cung cấp giải pháp để đảm bảo hệ thống của họ tương thích với tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế.

Tuy nhiên, xây dựng một hệ sinh thái truy xuất nguồn gốc toàn diện không thể thành công nếu chỉ phụ thuộc vào một bên. Sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng mới là yếu tố quyết định. Khi đó, hệ thống truy xuất sẽ không chỉ là công cụ chống hàng giả, mà còn trở thành nền tảng thúc đẩy chuyển đổi số và phát triển bền vững trong sản xuất – kinh doanh.

                         Theo Duy Trinh (nguồn: www.tcvn.gov.vn)